Ruim een miljoen mensen in Nederland gebruiken een antidepressivum. Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) raadt automobilisten die dit medicijn gebruikt juist af om de weg op te gaan.
Ondanks deze waarschuwingen kruipt een grote groep toch achter het stuur. Er is geen werkend controlemechanisme en omdat er geen meldingsplicht is, staan instanties als het CBR machteloos.
Het grote gevaar van het autorijden met anti-depressiva is dat de invloed die het middel op de rijvaardigheid kan hebben wordt onderschat. In 2011 zijn ongeveer vijftig dodelijke verkeersslachtoffers gevallen waarbij sprake was van medicijngebruik. Volgens Han de Gier, onderzoeker en hoogleraar farmaceutische patiëntenzorg aan de Rijksuniversiteit Groningen, hebben mensen die gebruik maken van anti-depressiva een hogere kans op een ongeval.
"Het is belangrijk om te weten hoe je lichaam reageert. Apothekers zouden beter moeten voorlichten. Als je bijvoorbeeld als bijwerking hebt dat je onrustig wordt, heeft dat weer gevolgen voor hoe je in het verkeer reageert. Er is een gesprek voor nodig om te weten te komen wat er allemaal speelt. Het alcoholgebruik bijvoorbeeld, of combinaties met andere medicijnen. Maar zo'n gesprek is niet verplicht waardoor er ook geen overzicht is."
"Er is op dit moment na het rijexamen helemaal geen controle", zegt Coen Sleddering, woordvoerder namens het CBR. "Het advies voor nieuwe medicijngebruikers is om een formulier in te vullen voor een verklaring medische rijgeschiktheid. De vragen op dat formulier gaan over je medische geschiedenis, alcoholgebruik en lichamelijke aandoeningen of afwijkingen. Aan de hand van dat formulier onderzoekt het CBR of iemand medisch rijgeschikt kan worden verklaard of niet."
Het CBR houdt een lijst met medicijnen bij waarvoor geldt dat die rijvaardigheid ongunstig beïnvloeden. Een anti-depressivum is er één van. "Het grote nadeel is dat er geen meldingsplicht is."
De verklaring is in Nederland alleen wettelijk verplicht bij het aanvragen van een rijexamen en bij het vernieuwen van het rijbewijs na de 70e verjaardag. Tussen deze twee momenten in zijn mensen dus vrij om wel of niet aan te geven wat zij gebruiken. "Andere landen zoals Finland, Zweden, België en Engeland maken wel gebruik van de meldingsplicht van gezondheidsproblemen voor rijbewijshouders", zegt De Gier. "En met succes. Het wil niet zeggen dat iedereen die anti-depressiva gebruikt en dit aangeeft, het rijbewijs kwijtraakt. Integendeel, het is een individuele afweging. De effecten en bijwerkingen zijn voor iedereen anders, niet alleen bij anti-depressiva."
Minister van Infrastructuur en Milieu liet in een brief aan de Tweede Kamer weten het systeem van medische keuringen voor het rijbewijs te willen vereenvoudigen en de procedures aanzienlijk te versnellen. Verder schrijft de minister dat zij onderzoek wil laten doen naar de rijvaardigheid en rijgeschiktheid van mensen die medicijnen gebruiken, voor bijvoorbeeld epilepsie en ADHD.
Lianne (25) is verpleegkundige en moet veel reizen voor haar werk. Dit doet ze met de auto ondanks het feit dat ze Fluoxetine (vergelijkbaar met Prozac) slikt. Ze doet dit heel bewust maar realiseert zich dat er ook risico's zijn.
Als ik last zou krijgen van bijwerkingen zoals duizeligheid of slapheid dan stap ik natuurlijk niet in de auto. Maar dat is logisch, als iemand die geen medicijnen slikt zich niet goed voelt gaat diegene ook niet rijden.''